شيوه ی شکل گيری ذهنيتِ پيرامونی ما سبب می شود که اشتهای پايان ناپذيری برای گفتمان های افسانه ای و خرد ستيز داشته باشيم. يکی از اين افسانه ها، افسانه ی شکل گيری روان انسان به روايت زيگموند فرويد، آورنده ی روانکاوی ست که ريشه در باورهای جهان نگری يهوديان و عيسويان دارد. زيگموند فرويد بر آن بود که ساختار روانی انسان را روابط قدرت در چارچوت مناسبت های خانوادگی شکل می دهد. نوزاد انسان، با آگاهی از وجود مزاحمِ قدرتمندی بنام پدر، ناگزيز از پذيرش حضور او می شود و از آن سپس با آگاهی از زورِ پدر در خانه و خانواده، ناگزير از پذيرش سلطه ی او برمادر، به سرکوب کردن خواهش های نفسانی خود می پردازد. اين چگونگی عقده ای چندی در ساختار روانی او پديد می آورد که "عقده اوديپ" نام گرفته است.
افسانه ی شکل گیری ژرفساخت روانی انسان از چشم انداز فرويد و فرويديست های پس از او، از ديدگاه دانشی، ارزشی بيش از افسانه های پای کرسی ندارد. اما چون افسانه های، "کلثوم ننه ای" به مذاق ما بنديان افسانه پسندِ سرزمين های پيرامونی بسيار خوش می آيد، دکان روانکاوی و روان گردانی در کشور ما رونق بسيار گرفته است. هم اکنون ما دکان های روانکاوی و روانشناسی و مشاوره روانی زيادی در ايران و خارج از کشور برای خالی کردن جيب هموطنان و هم ميهنان خود داريم. يکی می گويد که اگر هر روز پس از برخاستن از خواب، ده بار بشکن زنان بگويی؛ " من می توانم"، پس از چندی بر همه کار توانا می شوی و کار تان کارستان می شود!! ديگری برآن است که چشم ها را بايد شست و با "انرژی مثبت" ( يعنی چه؟) به زندگی نگاه کرد. اگر بتوانی اين کار را بکنی، نان ات توی روغن خواهد بود! کمی بيشتر که نوشته های اين گونه شيادان را می خوانی، در می يابی که برای اين که بدانی چگونه با انرژی مثبت به جهان نگاه کنی (و لابد بچه مثبتی بشوی)، بايد نخست 250 دلار برای استاد بفرستی و همه دوازده تا سی دی دوره "انرژی مثبت" را بخری!!. خب، يک حساب سرانگشتی به ما می نماياند که اگر صد مشتری بی کله هم به تور استاد بيفتند، 25000 دلار به حساب ايشان واريز می شود. آشکار است که اين ارز ِ بادآورده، انرژی مثبت استاد را افزايش می دهد. پس انرژی مثبت دروغ نيست، اما راه و چاه و دنگ و فنگِ خودش را دارد!
نگاهی سرسری به کتاب هايی که در اين باره، در این سال ها در ايران و گاه در بيرون از ايران چاپخش می شود و نيز ليست برنامه هايی که در راستای شاد کردن مردم و خوشبخت کردن آنان در تهران و شهرهای بزرگ ايران و اروپا برپا می شود، نشان می دهد که چه مافيای کلاشی در اين زمينه در ميان ايرانيان شکل گرفته است که در فضای ناقانونمند و هنجارستيز ِ کنونی، به خالی کردن جيب ساده لوحانی که در پی زندگی بهتر و آسانتر هستند، پرداخته است. البته بايد گفت که اين چگونگی تنها ويژه ايران نيست، اما در ايرانِ امروز، زمينه ی اين گونه ترفندها فراهم تر است. شايد تنها روانکاو و يا روانشناس ايرانی می تواند بيمارانِ خود را از راه دور، جلوی چشم هزاران بیننده، دربرنامه ای تلويزيونی درمان کند و حال و بالشان را ميزان کند! اين گونه کارها را "تله – رمالی"، بايد خواند. روانشناسی چيزی ست و روان - رمالی چيزی ديگر.
گويا يخِ برخی از اين رمالان ِ روان - چاق – کن ِ فتوژنيک، چنان گرفته است که هر روزه از جابلقا به جابلسا برای ميزان کردن حال و بال مشتريان دلمرده و گاه مادر-مرده ی خود، در تورهای درمانی سفر می کنند و با تردستی هر مسافر را چند صد دلاری در هر نشست، تيغ می رنند.
شکل ديگری از اين چگونگی، بررسی های شبه دانشی کارهای بزرگان ادبيات است. بررسی غزليان حافظ از چشم انداز فرويد، روانکاوی بوف کور، عقده اوديپ در شعر اخوان، نيما برميز تشريح، همه نمونه هايی از اين کوشش های تردستانه ی این حمالان پوچی ست. اين کوشش ها، به کشتی رانی در کوير می ماند و شتر چرانی دردريا.
افسانه ی شکل گیری ژرفساخت روانی انسان از چشم انداز فرويد و فرويديست های پس از او، از ديدگاه دانشی، ارزشی بيش از افسانه های پای کرسی ندارد. اما چون افسانه های، "کلثوم ننه ای" به مذاق ما بنديان افسانه پسندِ سرزمين های پيرامونی بسيار خوش می آيد، دکان روانکاوی و روان گردانی در کشور ما رونق بسيار گرفته است. هم اکنون ما دکان های روانکاوی و روانشناسی و مشاوره روانی زيادی در ايران و خارج از کشور برای خالی کردن جيب هموطنان و هم ميهنان خود داريم. يکی می گويد که اگر هر روز پس از برخاستن از خواب، ده بار بشکن زنان بگويی؛ " من می توانم"، پس از چندی بر همه کار توانا می شوی و کار تان کارستان می شود!! ديگری برآن است که چشم ها را بايد شست و با "انرژی مثبت" ( يعنی چه؟) به زندگی نگاه کرد. اگر بتوانی اين کار را بکنی، نان ات توی روغن خواهد بود! کمی بيشتر که نوشته های اين گونه شيادان را می خوانی، در می يابی که برای اين که بدانی چگونه با انرژی مثبت به جهان نگاه کنی (و لابد بچه مثبتی بشوی)، بايد نخست 250 دلار برای استاد بفرستی و همه دوازده تا سی دی دوره "انرژی مثبت" را بخری!!. خب، يک حساب سرانگشتی به ما می نماياند که اگر صد مشتری بی کله هم به تور استاد بيفتند، 25000 دلار به حساب ايشان واريز می شود. آشکار است که اين ارز ِ بادآورده، انرژی مثبت استاد را افزايش می دهد. پس انرژی مثبت دروغ نيست، اما راه و چاه و دنگ و فنگِ خودش را دارد!
نگاهی سرسری به کتاب هايی که در اين باره، در این سال ها در ايران و گاه در بيرون از ايران چاپخش می شود و نيز ليست برنامه هايی که در راستای شاد کردن مردم و خوشبخت کردن آنان در تهران و شهرهای بزرگ ايران و اروپا برپا می شود، نشان می دهد که چه مافيای کلاشی در اين زمينه در ميان ايرانيان شکل گرفته است که در فضای ناقانونمند و هنجارستيز ِ کنونی، به خالی کردن جيب ساده لوحانی که در پی زندگی بهتر و آسانتر هستند، پرداخته است. البته بايد گفت که اين چگونگی تنها ويژه ايران نيست، اما در ايرانِ امروز، زمينه ی اين گونه ترفندها فراهم تر است. شايد تنها روانکاو و يا روانشناس ايرانی می تواند بيمارانِ خود را از راه دور، جلوی چشم هزاران بیننده، دربرنامه ای تلويزيونی درمان کند و حال و بالشان را ميزان کند! اين گونه کارها را "تله – رمالی"، بايد خواند. روانشناسی چيزی ست و روان - رمالی چيزی ديگر.
گويا يخِ برخی از اين رمالان ِ روان - چاق – کن ِ فتوژنيک، چنان گرفته است که هر روزه از جابلقا به جابلسا برای ميزان کردن حال و بال مشتريان دلمرده و گاه مادر-مرده ی خود، در تورهای درمانی سفر می کنند و با تردستی هر مسافر را چند صد دلاری در هر نشست، تيغ می رنند.
شکل ديگری از اين چگونگی، بررسی های شبه دانشی کارهای بزرگان ادبيات است. بررسی غزليان حافظ از چشم انداز فرويد، روانکاوی بوف کور، عقده اوديپ در شعر اخوان، نيما برميز تشريح، همه نمونه هايی از اين کوشش های تردستانه ی این حمالان پوچی ست. اين کوشش ها، به کشتی رانی در کوير می ماند و شتر چرانی دردريا.
