اگر تئوری بيگ بنگ را بيذيريم، می توان گفت که هرآنچه از آغاز پيدايش جهان تا کنون روی داده است، واکنشی بوده است از شکل گيری کهکشان ها در ابر سنگستان کيهان گرفته تا جرقه هر نکته تازه ای در ذهن من و شما. يعنی هر کاری که ما می کنيم، واکنشی مايه ور از بازتاب های آن اَبَر کُنش ِ آغازين است.
يکی از برآيندهای واکنشی پنداشتن جهان و کار آن، اين است که اختيار را انسان گرفته می شود و او را از پاسخگويی به رفتار و کردارش بی نياز می سازد. بزرگترین گرفتاری انسان با اين انديشه اين است که نمی توان آن را در بوته آزمايش سنجيد. با اين همه، به آسانی نيز نمی توان از کنار آن گذشت.
