گـُوبـــاره

بوميايی واژه ای من - در- آوردی ست که در زبان فارسی وجود ندارد و من آن را برای بيان نکته ای که در اين يادداشت می آورم، ساخته ام. بوميايی، بروزن موميايی يعنی بومی کردن. پس بوميايی ذهن، پرکردن ذهن از ارزش ها، انديشه ها، آرمان ها، افسانه ها و نگرش های بومی ست. ذهن بوميايی شده، ذهنيتی محلی، خاک و خون گرا، نژاد پرست، بسته و قبيله ای می پرورد. اين ذهنيت، دارنده خود را در چنبر سنّت های بومی اسير می کند. بوميايیان خود را برتر از ديگران می پندارند و سرزمين خود را مرکز جهان و خانه خورشيد می دانند.

هر فرهنگ، مکانيزم نگهدارنده ای دارد که دارندگان خود را سربازان آن فرهنگ می کند. ارزش های فرهنگی از نوباوگی با عواطف و احساسات ِ فرد عجين می شوند و ذهن وی را خانه خود می کنند. اين گونه است که بسيارانی از مردم برای پاسبانی از ارزش های فرهنگی خود، تا پای جان می ايستند. اما اين چگونگی هرگز راه را بر بررسی و پذيرش ارزش های فرهنگ های بيگانه را نمی بنند. پس بوميايی ذهنی، چيزی فراتر از بازتاب طبيعی فرهنگ بر ذهن انسان است. به گمان من بوميايی ذهنیت، پديده تازه ای در گستره گيتی ست. من اين پديده را واکنشی در برابر يورش فرهنگ فراگير غرب، به گستره فرهنگ های ديگر می دانم. اين چگونگی در دو سده گذشته، چنان فراگير و جهانی بوده است که مردم بسياری از سرزمين ها را بناگزير وادار به واکنش های گوناگون کرده است. بوميايی کردن ذهن، واکنشی روانی در راستای کوشش برای ساختن هويتی بومی ست.

گونه ايرانی اين کوشش، روشنفکران ايرانی را پس از انقلاب مشروطيت، به دو راهه ای رساند که يکی رو بسوی ايران باستان داشت و ديگری رو به سوی گذشته اسلامی. اين دو چشم انداز، در سده گذشته دو حکومت نيز پديد آورده اند؛ رضا شاه که در پی بازسازی شکوه باستانی ايران بود و خمينی که بازگشت به خويش را در بازگشت به دوران آغازين پيامبر اسلام می جست. اين دوگانگی را ما در سده گذشته در گستره های سياست و فرهنگ و هنر و ادبيات نيز داشته ايم. در گروه نخست، کسانی چون فروغی، رضازاده شفق، ملک الشعرای بهار، هدايت و اخوان ثالت و در گروه دوم کسانی چون، آل احمد، بازرگان، شريعتی، شايگان، فرديد و سروش.

تاريخ ايران در سده گذشته، تاريخ ِ زيان های ناشی از پی گيری اين دو چشم انداز بوده است.

---

ما از هنگام رويارویی با فرهنگ غربی، ناگزير از يافتن واژه های فارسی مناسب برای برگرداندن واژه های فرنگی هستيم. اما در اينجا من در پی واژه مناسبی در زبان انگليسی هستم که بتوانم آن در برابر بوميايی بگذارم. اما من چنين واژه ای در زبان انگليسی سراغ ندارم. پس می گذارم؛ "Nativisation of Mind". البته در معنايی که من از واژه بوميايی مراد کرده ام، واژه مرکب "Ginkgo-culturalization" را نيز می توان بکار برد که البته چنان واژه ای در زبان انگليسی کاربرد ندارد.

گـُوبـــاره

Tuesday, May 20, 2014

بوميايی ذهن

نوشته های ديگر:

پيوندها:

بايگــانی:

گـُوبـــاره

	Tuesday, May 20, 2014 بوميايی ذهن بوميايی واژه ای من - در- آوردی ست که در زبان فارسی وجود ندارد و من آن را برای بيان نکته ای که در اين يادداشت می آورم، ساخته ام. بوميايی، بروزن موميايی يعنی بومی کردن. پس بوميايی ذهن، پرکردن ذهن از ارزش ها، انديشه ها، آرمان ها، افسانه ها و نگرش های بومی ست. ذهن بوميايی شده، ذهنيتی محلی، خاک و خون گرا، نژاد پرست، بسته و قبيله ای می پرورد. اين ذهنيت، دارنده خود را در چنبر سنّت های بومی اسير می کند. بوميايیان خود را برتر از ديگران می پندارند و سرزمين خود را مرکز جهان و خانه خورشيد می دانند. هر فرهنگ، مکانيزم نگهدارنده ای دارد که دارندگان خود را سربازان آن فرهنگ می کند. ارزش های فرهنگی از نوباوگی با عواطف و احساسات ِ فرد عجين می شوند و ذهن وی را خانه خود می کنند. اين گونه است که بسيارانی از مردم برای پاسبانی از ارزش های فرهنگی خود، تا پای جان می ايستند. اما اين چگونگی هرگز راه را بر بررسی و پذيرش ارزش های فرهنگ های بيگانه را نمی بنند. پس بوميايی ذهنی، چيزی فراتر از بازتاب طبيعی فرهنگ بر ذهن انسان است. به گمان من بوميايی ذهنیت، پديده تازه ای در گستره گيتی ست. من اين پديده را واکنشی در برابر يورش فرهنگ فراگير غرب، به گستره فرهنگ های ديگر می دانم. اين چگونگی در دو سده گذشته، چنان فراگير و جهانی بوده است که مردم بسياری از سرزمين ها را بناگزير وادار به واکنش های گوناگون کرده است. بوميايی کردن ذهن، واکنشی روانی در راستای کوشش برای ساختن هويتی بومی ست. گونه ايرانی اين کوشش، روشنفکران ايرانی را پس از انقلاب مشروطيت، به دو راهه ای رساند که يکی رو بسوی ايران باستان داشت و ديگری رو به سوی گذشته اسلامی. اين دو چشم انداز، در سده گذشته دو حکومت نيز پديد آورده اند؛ رضا شاه که در پی بازسازی شکوه باستانی ايران بود و خمينی که بازگشت به خويش را در بازگشت به دوران آغازين پيامبر اسلام می جست. اين دوگانگی را ما در سده گذشته در گستره های سياست و فرهنگ و هنر و ادبيات نيز داشته ايم. در گروه نخست، کسانی چون فروغی، رضازاده شفق، ملک الشعرای بهار، هدايت و اخوان ثالت و در گروه دوم کسانی چون، آل احمد، بازرگان، شريعتی، شايگان، فرديد و سروش. تاريخ ايران در سده گذشته، تاريخ ِ زيان های ناشی از پی گيری اين دو چشم انداز بوده است. --- ما از هنگام رويارویی با فرهنگ غربی، ناگزير از يافتن واژه های فارسی مناسب برای برگرداندن واژه های فرنگی هستيم. اما در اينجا من در پی واژه مناسبی در زبان انگليسی هستم که بتوانم آن در برابر بوميايی بگذارم. اما من چنين واژه ای در زبان انگليسی سراغ ندارم. پس می گذارم؛ "Nativisation of Mind". البته در معنايی که من از واژه بوميايی مراد کرده ام، واژه مرکب "Ginkgo-culturalization" را نيز می توان بکار برد که البته چنان واژه ای در زبان انگليسی کاربرد ندارد. گوباره 20.5.14 Post a Comment Comments: Post a Comment	يادداشت های ابراهيم هرندی eh118@yahoo.com نوشته های ديگر: مقاله ها و يادداشت ها برآيش هسـتی شعـــر طنـــــز پيوندها: کتاب ‏های من بايگــانی: August 2004 January 2005 May 2005 August 2005 September 2005 October 2005 November 2005 December 2005 January 2006 February 2006 March 2006 April 2006 May 2006 June 2006 July 2006 August 2006 September 2006 October 2006 November 2006 December 2006 April 2007 May 2007 June 2007 July 2007 August 2007 September 2007 October 2007 November 2007 December 2007 January 2008 February 2008 March 2008 April 2008 May 2008 June 2008 August 2008 September 2008 October 2008 November 2008 December 2008 February 2009 March 2009 April 2009 May 2009 August 2009 September 2009 October 2009 November 2009 December 2009 January 2010 April 2010 May 2010 August 2010 November 2010 December 2010 January 2011 February 2011 July 2011 October 2011 November 2011 December 2011 September 2012 October 2012 December 2012 January 2013 February 2013 March 2013 April 2013 July 2013 August 2013 September 2013 October 2013 January 2014 February 2014 April 2014 May 2014 June 2014 July 2014 August 2014 September 2014 October 2014 November 2014 December 2014 January 2015 February 2015 March 2015 April 2015 May 2015 June 2015 July 2015 August 2015 September 2015 November 2015 December 2015 January 2016 March 2016 April 2016 May 2016 July 2016 August 2016 September 2016 October 2016 November 2016 December 2016 January 2017 February 2017 March 2017 April 2017 May 2017 June 2017 September 2017 October 2017 December 2017 April 2018 May 2018 June 2018 July 2018 August 2018 September 2018 October 2018 November 2018 December 2018 January 2019 February 2019 June 2019 September 2019 October 2019 November 2019 February 2020 March 2020 April 2020 May 2020 June 2020 July 2020 August 2020 January 2021 February 2021 March 2021 April 2021 August 2021 September 2021 October 2021 June 2022 July 2022 September 2022 October 2022 November 2022 December 2022 February 2023 March 2023 April 2023 May 2023 June 2023 July 2023 August 2023 September 2023 October 2023 November 2023 December 2023 February 2024 March 2024 April 2024