گــــــــوباره 10 

کيمــــــيای عشق

علت عاشق ز علت ها جداست
عشق اسطرلاب اسرار خداست
(مولوی)

عشق، يکی از شگفت انگيزترين پديده های هستی ست. اين شگفتی در زيست شناسی، چيستان بزرگی نيز هست. چيستان از آنرو که انسانی که هماره در پی ماندگاری و خويشتنخواهی ست، بهنگام عاشقی يکباره معشقوق را بجای خود می گذارد و درزمان بيداری، بی هيچ گسست در انديشه اوست.

انسان به گوهر جانوری خودکامه و خويشتنخواه است و اگر از هنگام زاده شدن، سال ها آموزش و پرورش فرهنگی و اجتماعی نبيند و راه و رسم همزيستی با ديگران را نياموزد، خودبخود زينده ای ددمنش و خودمداربار می آيد. نيکی و پاکی و مردمداری و مهربانی و گذشت، همه فرهنگی و آموختنی و انسانی ست و هم از اينروست که مراد از انسان در سراسر تاريخ، انسانيت وی بوده است.1 اکنون با چشمداشت به اين همه، پرسش اين است که چرا جانوری جنگلی - نهاد و درنده خو، در اوان عاشقی به ناگاه خود را بدست فراموشی می سپارد و دل و جان در گروی يار می نهد و همه او می شود؟

اين پرسش سبب شده است که برآيش شناسان، عشق را يکی از رفتارهای پايدار برآيشی 2 بدانند و در پی بنيادهای زيست ساختی آن در مغز انسان برآيند. پايانداد ِ برخی از پژوهش ها در اين زمينه گويای آن است که عشق و عاشقی، پيوندی نزديک با يکی از عناصر پيام رسان در زنجيره اعصاب انسان بنام؛ "سروتونين" 3، دارد.

مغز انسان در کاسه سر او در مايعی که من آن را " مُخاب" 4 می خوانم، شناوراست. دانشمندان پژوهش درباره بسيازی از بيماری های مغزی و ذهنی را با آزمايش برروی مُخاب آغاز می کنند. بررسی های چندی درباره سروتونين، که يکی از عناصر موجود در مخاب است ، درسال های گذشته نشان داده است که کمبود اين عنصر سبب بسياری از بيماری های روانی مانند؛ افسردگی و وسواس و درماندگی می شود. هم نيز عاشق شدن با کمبود اين عنصر در مغز همراه می شود و اين کمبود سبب می شود که عاشق – چون بيماران وسواسی – در پيونده با معشوق دچار وسواس شود وبه او "پيله" کند.5

يکی از ويژگی های بيمارانی که کمبود سروتونين دارند اين است که بسيار حساس و زود رنج و گزافه گو می شوند و گاه به چيزی پيله می کنند و بيش از اندازه آن را ارج می نهند و بها می دهند. عاشق پيشگان نيزدر هنگام عاشقی، همانند اين بيماران دارای اين ويژگی ها می شوند و بی که بدانند، به معشوق خود بيش از آن که بايد بها می دهند و دل و دين در راه آنان رهان می کنند.

شيمايه 6 عشق....
نـه، ولش کن. خيلی بالاتر از ديپلم شد.....بی خيال. زياد جدی گرفتی. امروز که زمان اين حرفا نيست. يه چيزِ مناسب بنويس... خاطراه ای، جوکی....خلاصه يه چيز با مزه. اين سايت رو ببين. به اين ميگن کار خوندنی.

..............................
1. در اين باره بيشتر در اينجا نوشته ام.
2. Evolutionary Stable Behaviour
3. Serotonin (5-hydroxytryptamine, or 5-HT) is a monoamine neurotransmitter synthesized in serotonergic neurons in the central nervous system (CNS) and enterochromaffin cells in the gastrointestinal tract.
4. Cerebrospinal fluid (CSF), Liquor cerebrospinalis,
5. برای نمونه، سری بزنيد به اينجا و اينجا
6. Chemical basis