از ساچمه-سار کردن نوجوانان ایرانی تا نهـاد، نهـادواره 

 نهادهای مدنیِ مدرن، دستاوردهای فرهنگ و تمدنِ مدرن اند و پس از روزگار روشنگری پدید آمده اند. این نهادها برساخته هایی تاریخی - سیاسی هستند که برای گرفتنِ زهرِ قدرت و کنترل آن در جامعه ی دموکراتیک پدید می آیند. کارِ بنیادی این نهادها، آموزش و پرورشِ شهروندِ مدرن و کوشش در آگاهی رسانی به او و نیز پاسبانی از حقیقت و پیشگیری از فریبِ مردم بوسیله دولت و گروه ها و نیروهای مردم فریب است. نهادهای مدنی مدرن، تفاوتهایی بسیار ژرف و بنیادی با نهادواره هایی مانندِ حکومت، سلطنت، روحانیت، خان سالاری، مذهب، قوم، قبیله، خانواده، بازار و... دارند. نهادهای مدنی ریشه در فرهنگ دموکراتیک دارند و شیوه ی کارکردِ آن ها سازگار با گزاره های اعلامیه ی جهانی حقوق بشر است. اما نهادواره های سنتی، ستون های پایداری خودکامگی شاهی ستمگر یا خانی ویرانگر و یا موبدی خود-خدا-خوان اند و مردم را رمه وار، کرنشگر و سربفرمان می خواهند.(7)

بدبختانه ما در ایران نهادِ آموزش و پرورش نداریم و هرگز نیز نداشته ایم. اما بجایش دستگاه عریض و طویل و پرخرجی داریم که کارش سرکوبِ خلاقیتِ کودکان و نوجوانان و کوشش در شستشوی ذهنی آنان و آماده کردنشان برای بندگی و سربراهی ست. ما در ایران نهادِ دادگستری هرگز نه داشته ایم و نه داریم. بجایش بیدادگاه های تیارت مانندی داریم که در آنها در زمانِ نیاز، درام های تراژیک برای هراس آوری و وحشت افکنی اجرا می شود. بجای نهادِ زندان، ساختمانهایی داریم که در آن ها حق خواهان و دانایان و بینوایان و زنان و مردان آزادیخواه را انبار می کنند و آن ها را شلاق می زنند و شکنجه می کنند. ما در ایران نهادِ بهداشت و درمان به معنای مدرن آن هرگز نه داشته ایم و نه داریم. آنچه داشته ایم وداریم، وحشت کده هایی ست که بسیاری از آن ها به سرِ گردنه می ماند و در آنها بیماران و خانواده هایشان را لخت می کنند. چرا؟

زیرا که جامعه ای که نهادهای مدنی دموکراتیک ندارد، پیوندی با فرهنگ و مدنیّتِ مدرن نیز نمی تواند داشته باشد، حتی اگر بزرگترین آسمانخراش های جهان را داشته باشد و مردمانش مصرف کننده ی شیک ترین کالاهای تکنولوِژیک امروزی باشند. 

دنبــــاله